آموزش جاوا اسکریپت به زبان ساده

جلسه ششم

اولین دستور کنترلی

 • بعد از نوشتن اولین دستور برنامه نویسی، بهتر است با مفهوم این دستورات آشنا شویم. همانطور که ملاحظه کردید، میان یک دستور جاوا با اچ‌تی‌ام‌‌ال، تفاوت است. اچ‌تی‌ام‌ال، یک صفحه ساده و ثابت را به ما می‌دهد؛ و جاوا، یک صفحه متحرک و هوشمند. با اچ‌تی‌ام‌ال، بدنه و اسکلت یک صفحه (متن، عکس، جدول و فرم) را می‌سازیم و با جاوا به این بدن و اسکلت، روح می‌دمیم و آنرا زنده می‌کنیم؛ تا آن حد که نسبت به هر عملی، واکنش و عکس العمل مناسبی را نشان می‌دهد.

مثال: یک فرم ارسال نامه را تصور کنید. اگر مثلا نام خود یا آدرس گیرنده را اشتباهاً ننویسید، برنامه، با پیامی این موضوع را به شما یادآوری می‌کند. یعنی اینکه متوجه عمل شما شده و یک واکنش مناسب، نشان می‌دهد. در این جلسه با این مقوله، یعنی هوشمند بودن جاوا، آشنا می‌شویم.
 

دستورشرطی

تعریف شرط

 • یکی از ابزار و دستورات مهم هر زبانِ برنامه نویسی، شرط است. آیا می‌دانید شرط چیست؟ برای درک مفهوم آن، احتیاجی نیست به خود زحمت بدهید؛ چون این دستور، در زندگی من و شما به وفور یافت می‌شود. اگر خورشید درآید، هوا روشن می‌شود. اگر درس بخوانی، قبول می‌شوی.

اگــر دلــی را بـه نالـه آری، ز برق آهش امــان نداری بلا در افتد به هر چه داری، که چوب یزدان صدا ندارد

به تمام اینها، جمله شرطی گفته می‌شود.
 

ساختمان شرط

 • جمله شرطی، از سه قسمت اصلی، تشکیل شده است.
1- ادوات شرط: کلمه‌ای که شرط را می‌رساند؛ مانند اگر.
2- عبارت شرطی: جمله‌ای که شرطِ انجام کاری، واقع شده.
3- دستور شرطی: جمله‌ای که در صورت تحقق یا عدم تحقق شرط، به وقوع می‌پیوندد.

 • در زبان برنامه‌نویسی هم مثل زبان محاوره‌ای، این سه رکن، رعایت شده. با این عناصر و طریقه نوشتن آنها، آشنا می‌شویم.

شکل کلی دستور شرطی در زبان جاوا :

(عبارت شرطیif  (
 {                 

                                              ; دستورات  

};                 

اهمیت شرط

 به اولین دستوری که نوشتید دقت کنید. آنرا در داخل یک صفحه، نوشته‌اید که به محض ورود به آن، پیام دیده می‌شود. این خوب است ولی کامل نیست. تصور کنید هر دستور جاوایی که می‌نویسیم به محض ورود، نمایش داده شده یا اجرا شود. مثلا شما می‌خواهید اگر کاربر، آدرس گیرنده را ننوشت، اخطاری نشان داده شده و مانع ادامه کار گردد. این دستور باید کجا قرار گیرد؟ چگونه باید آنرا کنترل کرد که هرجا شما خواستید یا کاربر اشتباهی کرد، اجرا شود؟ اینجاست که باید دست به دامن شرط شد. پس از شرط، برای کنترل و تنظیم فرامین، استفاده می‌کنیم.

حالا همان مثال اولی، یعنی نمایش پیام را می‌خواهیم با کمی کنترل، اجرا کنیم. مثلا اگر رنگ پس زمینه صفحه ما، سفید بود، بنویسد سفید:

if (document.bgColor == "#ffffff")
    { alert("سفید")   
    };

حالا این پیام، در صورتی نمایش داده می‌شود که شرط آن، یعنی سفید بودن پس زمینه، محقق شده باشد. البته این یک مثال بود که الان به ذهنم رسید. شما می‌توانید شرط یا جزای دیگری را در نظر بگیرید.

در جلسه آینده، به امید خدا، با اقسام شرط آشنا شده و تسلط بیشتری بر دستورات خود، پیدا خواهیم کرد.

واژه نامه:

document = سند، صفحه جاری، پنجره‌ای که در آن کار می‌کنید
document.bgColor = رنگ پس زمینه سند