آموزش جاوا اسکریپت به زبان ساده

جلسه هفتم

دستور شرطی IF

آموزش جاوا اسکریپت به زبان ساده

جلسه ششم

اولین دستور کنترلی

 • بعد از نوشتن اولین دستور برنامه نویسی، بهتر است با مفهوم این دستورات آشنا شویم. همانطور که ملاحظه کردید، میان یک دستور جاوا با اچ‌تی‌ام‌‌ال، تفاوت است. اچ‌تی‌ام‌ال، یک صفحه ساده و ثابت را به ما می‌دهد؛ و جاوا، یک صفحه متحرک و هوشمند. با اچ‌تی‌ام‌ال، بدنه و اسکلت یک صفحه (متن، عکس، جدول و فرم) را می‌سازیم و با جاوا به این بدن و اسکلت، روح می‌دمیم و آنرا زنده می‌کنیم؛ تا آن حد که نسبت به هر عملی، واکنش و عکس العمل مناسبی را نشان می‌دهد.

مثال: یک فرم ارسال نامه را تصور کنید. اگر مثلا نام خود یا آدرس گیرنده را اشتباهاً ننویسید، برنامه، با پیامی این موضوع را به شما یادآوری می‌کند. یعنی اینکه متوجه عمل شما شده و یک واکنش مناسب، نشان می‌دهد. در این جلسه با این مقوله، یعنی هوشمند بودن جاوا، آشنا می‌شویم.
 

دستورشرطی

تعریف شرط

 • یکی از ابزار و دستورات مهم هر زبانِ برنامه نویسی، شرط است. آیا می‌دانید شرط چیست؟ برای درک مفهوم آن، احتیاجی نیست به خود زحمت بدهید؛ چون این دستور، در زندگی من و شما به وفور یافت می‌شود. اگر خورشید درآید، هوا روشن می‌شود. اگر درس بخوانی، قبول می‌شوی.

اگــر دلــی را بـه نالـه آری، ز برق آهش امــان نداری بلا در افتد به هر چه داری، که چوب یزدان صدا ندارد

به تمام اینها، جمله شرطی گفته می‌شود.
 

ساختمان شرط

 • جمله شرطی، از سه قسمت اصلی، تشکیل شده است.
1- ادوات شرط: کلمه‌ای که شرط را می‌رساند؛ مانند اگر.
2- عبارت شرطی: جمله‌ای که شرطِ انجام کاری، واقع شده.
3- دستور شرطی: جمله‌ای که در صورت تحقق یا عدم تحقق شرط، به وقوع می‌پیوندد.

 • در زبان برنامه‌نویسی هم مثل زبان محاوره‌ای، این سه رکن، رعایت شده. با این عناصر و طریقه نوشتن آنها، آشنا می‌شویم.

شکل کلی دستور شرطی در زبان جاوا :

(عبارت شرطیif  (
 {                 

                                              ; دستورات  

};                 

اهمیت شرط

 به اولین دستوری که نوشتید دقت کنید. آنرا در داخل یک صفحه، نوشته‌اید که به محض ورود به آن، پیام دیده می‌شود. این خوب است ولی کامل نیست. تصور کنید هر دستور جاوایی که می‌نویسیم به محض ورود، نمایش داده شده یا اجرا شود. مثلا شما می‌خواهید اگر کاربر، آدرس گیرنده را ننوشت، اخطاری نشان داده شده و مانع ادامه کار گردد. این دستور باید کجا قرار گیرد؟ چگونه باید آنرا کنترل کرد که هرجا شما خواستید یا کاربر اشتباهی کرد، اجرا شود؟ اینجاست که باید دست به دامن شرط شد. پس از شرط، برای کنترل و تنظیم فرامین، استفاده می‌کنیم.

حالا همان مثال اولی، یعنی نمایش پیام را می‌خواهیم با کمی کنترل، اجرا کنیم. مثلا اگر رنگ پس زمینه صفحه ما، سفید بود، بنویسد سفید:

if (document.bgColor == "#ffffff")
    { alert("سفید")   
    };

حالا این پیام، در صورتی نمایش داده می‌شود که شرط آن، یعنی سفید بودن پس زمینه، محقق شده باشد. البته این یک مثال بود که الان به ذهنم رسید. شما می‌توانید شرط یا جزای دیگری را در نظر بگیرید.

در جلسه آینده، به امید خدا، با اقسام شرط آشنا شده و تسلط بیشتری بر دستورات خود، پیدا خواهیم کرد.

واژه نامه:

document = سند، صفحه جاری، پنجره‌ای که در آن کار می‌کنید
document.bgColor = رنگ پس زمینه سند

آموزش جاوا اسکریپت Java Script

جلسه پنجم

پارامترهای اسکریپت:

 • تگ اسکریپت، پارامترهایی دارد که در این جلسه با آنها آشنا می‌شویم. به این خط دقت کنید:

<" "=script  language="JavaScript"   src>

پارامتر زبان (language)

 • اولین پارامتری که به چشم می‌خورد، زبان است. اسکریپت، یک زبان عمومی است که انواع و اقسامی دارد. یکی از آنها جاوا اسکریپت است که معروف و متدوالترین آنهاست. LiveScript ،JScript و VBScript، انواع دیگر آن است. این زبانها، با هم تفاوت دارند. بنابرین در ابتدای کار، باید برای اکسپلورر، مشخص کنیم که به چه زبانی می‌خواهیم برنامه نویسی کنیم، تا طبق آن عمل کند.

داخل پرانتز: چون جاوا اسکریپت، اولین و مشهورترین زبان اسکریپتی است، احتیاجی نیست که این پارامتر را برایش بنویسیم. به عبارت دیگر، هرگاه که نوع زبان اسکریپتی، مشخص نشود، اکسپلورر، فرض را بر جاوا اسکریپت می‌گیرد و طبق آن عمل می‌کند.

پارامتر مکان (src)

دومین پارامتر، مکان است؛ یعنی محلی که کدهای جاوا در آن نوشته شده است.

توضیح:

 • معمولا، کدهای جاوا را در خود صفحه html می‌نویسیم و اجرا می‌کنیم. ولی می‌توان تمام کدهایی را که نیاز داریم، در یک صفحه مستقل یا پرونده متنی، ذخیره کرده، و فقط آدرس آن پرونده را بنویسیم. در این صورت، اکسپلورر، با رسیدن به این پارامتر، آدرس مورد نظر را خوانده، به آن مراجعه کرده، و کد مورد نظر را اجرا می‌کند. این پرونده را - که یک بانک دستورات جاواست - با پسوند js. ذخیره ‌می‌کنند. وقتی یک صفحه اینترنتی را ذخیره می‌کنیم، عکس و دیگر متعلقات آن، در یک پوشه به همین نام، ذخیره می‌شود. اگر دقت کرده باشید، گاهی پرونده‌هایی با همین پسوند (js) در آن وجود دارد.

بنابر آنچه که گفته شد، وقتی از این پارامتر استفاده می‌شود که دستورات جاوا را در جای دیگری ذخیره کرده‌ایم.

مثال: اگر این پرونده را به نام java، در پوشه‌ای به نام image، و در کنار صفحه html خودمان، ذخیره کرده‌ایم، اینگونه آدرس آنرا می‌نویسیم:

"src="image\java.js

داخل پرانتز:

 • اسکریپت، پارامترهای دیگری هم دارد که این دو پارامتر، مهمترین و کاربردی‌ترین آنهاست.

 • اگر قرار است جاوا بنویسید، و در همان صفحه باشد، نه در جای دیگر، کافی است بنویسید: <script>

آموزش برنامه نویسی جاوا اسکریپت

جلسه چهارم :

اولین دستور

انواع تگ:
1. تگ ساده. بعضی از انواع تگ، یک قسمتی هستند؛ مانند تگ خط (لاین) = <hr>.
2. تگ مرکّب. تگهایی که از دو قسمت شروع و پایان، ساخته شده‌اند؛ مانند تگ خط و متن = <Font>Font>. اکثر تگها، به این شکل هستند. این نوع تگ هم به دو دسته تقسیم می‌شود.
1. تگی که می‌توان انتهای آنرا ننوشت؛ به اصطلاح، آنرا باز بگذاریم. مانند تگ پاراگراف = <p>
2. تگی که باید انتهای آن مشخص و بسته شود. مانند تگ اسکریپت = <Script>Script>

داخل پرانتز: چون این تقسیم بندی، جدید و تجربی است، ممکن است جامع و نباشد، و بشود بهتر از این تعریف کرد.

متوجه شدیم که تگ جاوا اسکریپت، از نوعی است که باید ابتداء و انتهای آن مشخص شود. ابتداء تگ جاوا را به این شکل <Script> می‌نویسیم و انتهایش را به این صورت <Script/>. دستورات جاوا هم ما بین این دو تگ نوشته می‌شود.

اکسپلورر، با دیدن تگ اسکریپت، متوجه می‌شود که این یک دستور برنامه نویسی است و نباید آنرا نشان دهد و فقط آنرا اجرا می‌کند. ولی اگر این تگ را ننویسیم، یا اشتباه بنویسیم، دستورمان اجرا نشده و هر چه نوشته‌ایم، در صفحه وب، نمایش داده می‌شود.

اولین دستور:

حالا می‌خواهیم اولین دستور جاوا اسکریپت را بنویسیم. اولین چیزی که با هم تمرین می‌کنیم، دستور پیام (alert) است. ابتداء یک تگ کامل اسکریپت را نوشته؛ و بعد داخل آن بنویسید:                                              

بعد از ذخیره کردن، آنرا اجرا کنید. یک کادر، نمایش داده می‌شود که بر روی آن نوشته: سلام. این اولین سلام، از طرف جاوا اسکریپت به شماست؛ و شاید از طرف دنیای برنامه نویسی. حتما متوجه شده‌اید که کلمه سلام، به عنوان مثال بود و شما می‌توانید هر متن کوتاه یا بلندی را جایگزین آن کنید.

تذکر: در برنامه نویسی، به کوچک و بزرگ بودن حروف، دقت کنید.

واژه نامه:

پارامتر (Parameter): مقداری که برای تگ، نوشته می‌شود. مثلا برای تگ خط، معیّن می‌کنیم که از چه نوعی، به چه اندازه‌ای و چه رنگی باشد. مثال: کلمه ‍Color، در تگ Font، پارامتری است که رنگ متن را مشخص می‌کند.

color="#0000FF">

پارامتر را شاید بتوان این گونه تعریف کرد که قید حالت است برای تگ. تگ اسکریپت، هم دارای پارامترهایی است که در جلسه بعد به آن، می‌پردازیم.

معرفی کتاب:

 • نام: خود آموز جاوا اسکریپت در 24 ساعت
Teach yourself Java Script in 24 hours
نویسنده: مایکل مانکر
پایگاه اینترنتی: http://www.jsworkshop.com
این سایت، دارای نکات آموزنده و جالب در علوم مختلف طراحی وب، بالاخص جاوا اسکریپت می‌باشد. می‌توانید مثالهای کتاب را در این آدرس با توضیح دیده و از این آدرس دانلود کنید.

آموزش جاوا اسکریپت به زبان ساده

 این آموزش مکمل درس ویژوال اینتردیو سوم کاردانش می باشد

 جلسه اول :

حقیقتش، این وبلاگ روباز کردیم تا هم تشویقی برای شروع به کار همکاران و دانش آموزان  باشه و هم مرجعی برای جواب سوالهاشون. قصدم این نبود که زبان جاوا اسکریپت رو به طور کامل، تدریس کنم. با وجود سایتهای معتبر و تخصصی خارجی و ایرانی، جایی برای چنین ادعایی نیست. ولی گاهی اوقات، اثری که یک درس خصوصی و چند نفره داره، یک کلاس عمومی، نخواهد داشت.

هر کسی برای خودش در آموختن و آموزاندن، راه و روشی دارد. روشی که من انتخاب کردم :

گام اول، ذکر چند مرجع است. یعنی چند سایت، کتاب و سی‌دی آموزشی در این رشته رو معرفی می‌کنم. این مراجع، به طور کلی می‌تونند شروع و استرات خوبی برای ما باشند. در راهی که دیگران رفتند، تجربه کردند و مطمئن هست، حرکت می‌کنیم.

گام دوم، معرفی یک کتاب، به عنوان مرجع اصلی درس، است. یعنی ما، حول همین کتاب و طبق فصول و ابوابش، پیش میریم. از مطالب خوبش استفاده کرده و اگر کم و کاستی داشت، با هم کاملش می‌کنیم.

گام سوم، مطالعه و تحقیق شما

---

 جلسه دوم :

   آشنایی با برنامه نویسی

اساسا کاربران، برای منتقل کردن دستورات خود به رایانه، از زبانهای برنامه نویسی ( C، ویژوال بیسیک، دلفی، جاوا اسکریپت)، استفاده می‌کنند. مثلا برای نوشتن و یک تایپ ساده، باید برنامه‌ای مانند Word، توسط یک برنامه نویس، نوشته و در اختیارتان قرار گیرد که بتواند حرکات انگشت شما را بر روی صفحه کلید، ترجمه و پردازش کرده، تبدیل به حروف کند، و به شما نمایش دهد. به همین صورت است دیدن و طراحی عکس، شنیدن صوت، دیدن فیلم و هزاران کار دیگر، که در رایانه به راحتی برای شما میسّر شده است.

 • پس زبانهای برنامه نویسی، وسیله‌ای هستند برای ساختن برنامه و نرم‌افزار مورد نیاز ما. البته این زبانها با هم تفاوت‌هایی دارند:
1- در سبک نوشتن دستورات
2- در قدرت و محدوده فعالیتشان
3- در محیط اجراء برنامه‌هایی که ساخته‌اند.

اما تفاوت سوم: اکثر برنامه‌ها، به راحتی، در محیط رایانه خانگی شما و در سیستم عامل ویندوز، قابل اجراء هستند؛ ولی ممکن است در سیستم عاملهای دیگر، مانند لینوکس، به این صورت و به این راحتی نباشد. یا در همین ویندوز خودمان، هر متنی قابل دیدن است؛ مانند doc, txt, pdf, htm؛ ولی در محیط اینترنت، پرونده‌هایی از نوع doc و pdf قابل اجراء نیستند، و باید اول آنها را دانلود کنیم و بعد در رایانه ببینیم. تنها برنامه و پرونده‌ای قابل اجراء و استفاده است که با زبان html  همخوانی و سازگاری داشته باشد.

داخل پرانتز: تا همین چند وقت پیش، در محیط وب، حتی عکس هم قابل دیدن نبود؛ ولی الانه با قدرتمند شدن بُرازرها و جستجوگرهای اینترنت، حتی می‌توانیم بعضی از انواع فیلم را در اینترنت ببینیم.

 • پس به طور کلی می‌توانیم برنامه‌های خود را به دو گروه، تقسیم کنیم:
1- برنامه‌هایی که در محیط رایانه، استفاده می‌شوند.
2- برنامه‌هایی که در محیط وب و اینترنت قابل استفاده هستند.

 • با جاوا اسکریپت، می‌توانیم برنامه‌ای بنویسیم که هم در رایانه و هم در محیط اینترنت، قابل اجراء باشد. البته زادگاه اصلی آن، اینترنت است.

پاورقی: در اینترنت، زبانهای مختلفی به وجود آمده‌اند که همین تفاوت (محیط اجراء) را با هم دارند:
1- بعضی از آنها در طرف کاربر و کلاینت (Client) - یعنی شما که از اینترنت استفاده می‌کنید - اجراء می‌شود. JavaScript, JScript, VBScript.
2- بعضی از آنها در طرف سرور (Sserver) - یعنی سایتی که شما از آن استفاده می‌کنید - اجراء می‌شود. asp, php.

 • جاوا اسکریپت، از آن دسته از زبانهاست که در طرف کاربر، عمل می‌کند. با دو مثال، موضوع را برای شما روشنتر می‌کنم.
1- یک ساعت را تصور کنید. اگر با جاوا اسکریپت، نوشته شود، زمان را طبق ساعت رایانه شما نشان خواهد داد؛ ولی اگر با برنامه‌ای مانند asp - که زبان سروری است - نوشته شود، زمان رایانه سرور را نشان خواهد داد که ممکن است با زمان شما، تفاوت داشته باشد.

2- یک فرم نظرخواهی را تصور کنید. در رابطه با این فرم، دو کار انجام می‌شود.
- اطلاعات از شما گرفته، و برای سایت مورد نظر فرستاده شود. این بخش از کار را، جاوا انجام می‌دهد.
- اطلاعات فرستاده شده، در یک بانک، ذخیره شود. این بخش از کار، به عهده زبان سروری می‌باشد.

 • بنابرین جاوا اسکریپت، یک زبان برنامه نویسی می‌باشد که به وسیله آن می‌توان بین کاربر و سایت ارتباط برقرار نمود.

توجه: استفاده از جاوا اسکریپت در صفحات وب، نیازی به نوشتن اسکریپتها نداشته، و می‌توانید اسکریپتهای موجود در شبکه اینترنت را کپی و در مکان مورد نظر، با ایجاد تغییرات مورد نیاز، استفاده کنید؛ اما در صورتیکه یک برنامه نویس باشید، خواهید توانست اسکریپتهای مورد نظرتان را بنویسید.       

منتظر نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم . delshad

---

جلسه سوم :

جلسه قبل، مطالب کلی درباره برنامه نویسی، و انواع آن، گفته شده؛ مثل ارتباط زبان جاوا اسکریپت، با زبان سروری. این بار میخواهم ارتباط جاوا را با زبان html رو بیان کنم.

 • html یک زبان برنامه نویسی نیست؛ بلکه زبان طراحی است. شالوده هر صفحه‌ای که در اینترنت می‌بینید، با این زبان نوشته شده است. مثلا این وبلاگ، و همین کلماتی که من می‌نویسم و شما می‌بینید. اگر بخواهم کلمه‌ای را بنویسم، بزرگ شود، رنگی باشد، لینک داشته باشد، یا یک عکس وارد کنم، یا یک جدول طراحی کنم؛ همه و همه با این زبان است. متن،  کیفیت متن (نوع، رنگ، اندازه)، عکس، جدول، فرم، دکمه؛ به وسیله زبان html نوشته می‌شوند.

کار با html

 • نوشتن این زبان، احتیاج به محیط خاصی ندارد. مثلا زبان ویژوال بیسیک را باید برنامه ویژوال بیسیک را نصب، و در محیط آن بنویسیم؛ ولی زبانهای وب، چنین محدودیتی ندارند. مثلا شما در یک متن ساده (Text)،‌ می‌توانید به راحتی، هم HTML بنویسید و هم Java و هم PHP.

 • در رابطه با طراحی وب، برنامه‌هایی ساخته شده‌اند که ما را در هرچه راحتر، سریعتر، و دقیقتر نوشتن، کمک می‌کنند. مانند "فرانت پیج" (FrontPage) از مایکروسافت، و "دریم ویور" (Dreamweaver) از ماکرومدیا، و برنامه‌های دیگر. در این نوع نرم‌افزارها، امکاناتی تدارک دیده شده که کار با html را آسان و مطمئن کرده‌اند.

1- ویرایشگر قوی: امکان برگشت (Undo)، تا چندین مرحله. رنگی کردن قسمتهای مختلف کـُد، برای بهتر مشخص شدن دستورات.
2- ویژوالی شدن: ویژوال یعنی بصری، دیدنی، قابل دیدن. یعنی به جای کدنویسی در یک محیط ساده، برای ساخت یک دکمه، از دکمه‌های آماده در این برنامه استفاده می‌کنید. این نرم‌افزار، عناصر مختلف را به صورت آماده، در اختیار ما قرار داده است. کافی است شما آنها را انتخاب کنید.
3- کدهای آماده: بعضی از دستورات متدوال را به صورت آماده، ارائه می‌کنند.
4- غلط یاب: در صورت اشتباه نوشتن کد، اخطار می‌دهد.

مثال: برای ضخیم کردن یک کلمه در html ، باید این دستور را نوشت:

مثال

ولی در فرانت پیج، کافی است کلمه مورد نظر را انتخاب کنید، و در نوار ابزار، آیکون B را کلیک کنید.

داخل پرانتز: در اینجا نه قصد دارم فرانت پیج یا هر نرم افزار دیگری را آموزش دهم، و نه استفاده از آنها را به دوستان تازه کار، توصیه می‌کنم؛ چون ما را از هدفمان که یادگیری برنامه نویسی است دور کرده و باعث تنبلی می‌شود. تنها یک نرم‌افزار را پیشنهاد می‌کنم که از مدتها قبل، همراه و یار من در یادگیری و برنامه نویسی بوده. "First page2006 ". این برنامه رایگان را می‌توانید از این آدرس دریافت کنید.

ساختار HTML

یک صفحه وب، از دو قسمت سر (Head) و بدنه (Body) تشکیل شده، که به این صورت نوشته و مشخص می‌شود.

شروع صفحه
شروع سر

پایان سر
شروع بدنه

محتویات صفحه: متن،عکس

پایان بدنه
پایان صفحه

اسکلت اصلی یک صفحه وب، به این صورت است.

واژه نامه:

کـُد (Code): دستور و فرمانی که به زبان برنامه نویسی، نوشته شده.
تَـگ (Tag): کوچکترین جزء یک کد. مثلا تگ سر = <head>؛ تگ بدنه = <Body>؛ تگ اسکریپت = <Scirpt>. هر تگ باید در داخل این دو علامت < >، قرار گیرد.

---